Leukippos

[Yun. yaz. Λεύκιππος ] [Alm. Leukipp ] [Fr. Leucippe ] [İng. Leucippus ]

M.Ö. 5.yy’da yaşamış olan ve Demokritos ile birlikte antik atomculuğun kurucusu olduğu düşünülen Antik Yunan filozofu.

Kendisi ve hayatı hakkında çok fazla bilgiye sahip olunmayan Leukippos’un, öğrencisi Demokritos’tan yaklaşık 30 yaş büyük olduğu bilinmekte dolayısıyla M.Ö. 5. yüzyılda yaşadığı kabul edilmektedir. Onun ortaya koyduğu ve Demokritos ile geliştirdikleri atom teorisi, varlığı oluşturan ilke sorununa ilişkin verdiği yanıtlarla felsefeye olduğu kadar modern fizik ve kimya bilimlerine de büyük katkı sunmuştur. Bir varlıkbilimi teorisi olarak, somut anlamda atomcu düşünceyi başlatan ilk filozofun Leukippos olduğu kabul edilmektedir. Leukippos, Parmenides’in öğrencisi olan Zenon’un öğrencisidir. Leukippos, Parmenides’in bir olan, yaratılmamış, sınırlı, devinimsiz evren tasavvurundan yani var olmayanın araştırma konusu dahi edilmediği varlık felsefesinden farklı bir yol izlemiştir. Atom, kesilip bölünemeyen şey anlamına gelmektedir. Atomların bölünmezliği yalnızca fiziksel anlamdadır. Buna karşın matematiksel olarak onlar bölünebilir büyüklüklerdir. Nitekim atomların büyüklük olarak birbirlerinden ayırt edilmeleri imkânını veren de bu özelliktir. Leukippos, atomları, som yani sıkı sıkıya dolu olarak nitelendirmiştir. Görülemeyecek küçüklükte olan atomların, içlerinde boşluk bulunmadığından bölünmeleri de yok olmaları da mümkün değildir. Atomlar ezeli, ebedidir, içsel yapılarında devinim yoktur. Parmenides’teki gerçek-görünüş ayrımını Leukippos ve Demokritos’un da kabul ettiği anlaşılmaktadır. Nitekim atomlar gözle görülemeyecek ölçüde küçük olduklarından onların bilgisine duyular ile ulaşılamaz. Atomlar yalnız akıl ile kavranabildikleri içindir ki gerçek varlıklardır.

KAYNAKÇA

Kranz, Walter. “Atomculuğun Doğuşu” Felsefe Arkivi 1, no. 1 (1945).

Yazar : Yücel YÜKSEL (İstanbul Ü.);Hande KUMBASAR (Doktora.Öğr.