ahlak

[İng. morality, morals] [Fr. morale]  [Alm. Moral] >> Türkçeye Arapçadan gelmedir; genel sözlük anlamıyla Ar. hulk (huy, tabiat, yaradılış) kelimesinin çoğuludur.

Genel Tanımı:

1- İnsani niyetlerin, kararların ve eylemlerin doğru ve yanlış, iyi ve kötü olarak belirlenmesini sağlayan ilkeler bütünü.

2- Toplumsal olarak belirlenmiş ve uyulması gerektiği kabul edilen kurallar ve değerler kümesi

3- Topluma bağlı olarak veya olmadan kişinin kendi kendine belirleyip uyduğu eylem kuralları ya da görüşler sistemi.

4- Ahlak, tarihi bir döneme, coğrafyaya veya topluma bağlı olarak geliştiği öngörülen yaşama pratiklerinin insanlar tarafından içselleştirilmiş hali olabileceği gibi, bu koşulların hiçbiri tarafından belirlenmediği düşünülen aşkın bir davranış kuralları bütünü olarak da görülebilir. Daha çok dini ahlak anlayışları görece değil de böylesi genel geçer bir temele dayandıklarını iddia etmektedirler.

Ahlak ve Etik. Ahlak ve etik arasında, felsefeciler dışında, günlük kullanımda, yazılı ve sözlü ortamlarda pek fark güdülmediği göze çarpmaktadır. Oysa önemli farklar vardır. Bu karışıklığın daha en başta, batı dillerinde kullanılan moral kelimesinin, Latincede Cicero tarafından Yunanca etik kelimesine karşılık vermek üzere türetilmesinden ileri geldiği düşünülebilir. Türkçedeki karışıklığa ayrıca katkı sağlayan şeylerden biri de kelimenin köken olarak Arapçadan gelmesiyle ilgilidir. Arapçada huy, tabiat, yaradılış gibi anlamlardan türeyen sözcük, aslında Yunanca’daki karakter anlamına gelen 'ethos' kelimesinden türeyen etik’i daha çok çağrıştırır. Oysa modern batı dillerinde kullanılan moral ya da moralite gibi kavramlar Latince gelenek anlamına gelen ‘mos’ kelimesinden türemiştir. Bu kavramların günlük dilde birbirleri yerine kullanımlarındaki yanlışlıklar, yabancı dillerde de mevcuttur.

Öte yandan ahlak, tıpkı ahlaklı ve ahlaksız kullanımında görüldüğü gibi daha çok bireysel, kişisel çağrışımlar taşımakla beraber; etik, toplumsal sistemle ve dışsal normlarla daha yakından ilgilidir. Felsefe terminolojisi açısından ise etik, ahlak değil ahlak felsefesi anlamına gelir.

KAYNAKÇA

Lee, Harold N. "Morals, Morality, and Ethics: Suggested Terminology". International Journal of Ethics. Jul., 1928, Vol. 38, No. 4 (Jul., 1928): 450- 466. 

Yazar : Gökhan Murteza (Kırklareli Üniversitesi)