Baumgarten, Alexander

1714-1762 yılları arasında yaşamış olan Alman düşünürü.

Temel eserleri: Aesthetica acroamatica ve Metaphysica. Daha çok Aesthetica adlı eseriyle tanınan Baumgarten, bu eserinde estetik terimini felsefe tarihinde ilk kez olarak, telimin çağdaş anlamına çok yakın bir anlam içinde kullanmıştır. Buna göre, testetik onda, sanat ve güzellik felsefesine karşılık gelir. Baumgarten, sanatın hem duyumsal olan ve hem de duygularla karışmış bulunan zihinsel tasarımlara dayandığını ve güzelliğin de basit ve ayrı bir entellektüel düşünce olmayıp, derinlikli ve ayrıntılı bir kompleks olduğunu iddia etmiştir.

17. yüzyıl akılcı düşünce geleneğinin, özellikle de Descartes ve Leibniz’in bir izleyicisi olan Baumgarten, tüm dikkatlerini açık ve seçik fikirlerle mantık ve matematikte bu fikirlere dayanılarak geliştirilen sistematik düşünce üzerinde yoğunlaştıran söz konusu düşünürlerin, bilgiyi kavramsal bilgiyle sınırlarken, duyusal ve algısal bilgiyi tümüyle bir kenara attıkları için, estetik konusunu ihmal ettiklerini söylemiştir.

Bu eksikliği yine Descartesçı felsefenin kavramsal çerçevesi içinde kalarak gidermeye çalışan Baumgarten'e göre, örneğin bir şiirin estetik değeri ve güzelliği, içerdiği fikirlerin açıklık derecesine bağlıdır. O, sanat eserinin estetik değerinin, onun duyumsal sezgi yoluyla algılanan temel niteliğinin açıklık ve canlılığıyla orantılı olduğunu iddia ederken, bir yandan da estetiğin konusu içine, ayrıca sanat eserlerinin yaratmak durumunda olduğu tepkilerle tecrübenin girdiğini söylemiştir.

Yazar : YAZARINI BEKLEYEN MADDE....