Croce, Benedetto

1866-1952 yılları arasında yaşamış olan, 20. yüzyılın ilk yarısının en önemli İtalyan filozoflarından, estetik tarihinin en önemli düşünürlerinden biri.

Temel eserleri: Estetica come Scienza dell’Espressione e Linguistica Generale [İfadenin Bilimi ve Genel Dilbilim Olarak Estetik], Filozofia dello Spirito [Tin Felsefesi], Logica [Mantık] ve Etica e Politica [Etik ve Siyaset],

Klâsik Hegelci felsefenin rasyonalizmini örnek alan bir tin felsefesi geliştirmiş ve tinin tek gerçek olduğunu savunmuş olan Croce’ye göre, tin kendisini diyalektik bir biçimde, düşünce ve eylem olarak iki basamakta gerçekleştirir. Bunlardan düşünce ve eylem basamakları da, kendi içlerinde ikiye ayrılır. Buna göre, birinci basamak sezgi, sezgisel bilgi ya da sanat,ikincisi mantıksal bilgi ya da mantıktır.

Bunlardan sezginin işlevi, nesnenin tekliği ile karşı karşıya gelmenin yolunu açmak, kavramın işlevi ise nesneleri sınıflandırmaktır. Kavramlara dayanmayan sezgiler olabilirse de, sezgilere dayanmayan kavramlar olamaz. Bundan dolayı, sezgisel bilgi ya da sanat her şeyin temelinde bulunur. Croce’ye göre, ikinci basamak ayrı ayrı bireyin istemiyle, yani ekonomiyle bütünün irâdesinden, eşdeyişle ahlâktan meydana gelir. Bunlardan birincisini bir tür yarar ilkesi belirlerken, İkincisinde belirleyici olan şey 'iyi'dir. Burada, genel bir iyiye yönelen birey, aynı zamanda kendisi için yararlı olanın peşinde koşar.

Tarih konusunda, gerçek tarihin, dönemin tinsel yapısından yola çıkan ve tinin yaratım ve oluşuyla bağdaşan şimdiki zamanın tarihi olduğunu öne süren Croce, bir yandan tarihle ilgili yargıların bireysel olduğunu söylemiştir. Bu tür yargılar bireysel olanı ilgilendirmekle birlikte, yalnızca tümel yüklemleri içermekle kalmaz, fakat onun kendi nesnesi de tümel olandır. Örneğin, edebiyat tarihini ilgilendiren şey, Şehitlerden çok, şiir sanatının kendisidir. Bundan dolayı, tarihle felsefenin özdeşleştiğini öne süren Croce’ye göre, sanat, felsefe ve bilim gibi insan bireyi de, farklı öğeleri bir birlik içinde birleştiren biricik gerçekliğin, yani Tinin geçici uğraklarından başka hiçbir şey değildir. Dünya, kendisinde teoriyle pratiğin, özneyle nesnenin, bireysel olanla tümel olanın birleştiği Tin'dir. Nitekim Tin, bir aşamanın ardından başka bir aşamaya ulaşan, bir tırmanış içindeki mutlak, sonsuz ve ezelî-ebedî evrimin ta kendisidir.

Yazar : YAZARINI BEKLEYEN MADDE....