Grotius, Hugo
1583-1645 yılları arasında yaşamış ve doğal hukuk öğretisiyle ün kazanmış olan ünlü Hollandallı düşünür.
Hukuk alanında, Descartes metafiziği ve epistemolojisiyle modern düşünce açısından ne kadar önemliyse, o kadar önemli olan Grotius, Descartes'ın bilgi alanında gerçekleştirdiği şeyi, hukuk alanında yapmıştır. Başka bir deyişle, nasıl ki modern felsefenin kurucusu olan Descartes, kuşku yoluyla bilgiyi teolojik-skolastik tasalluttan kurtararak özneden yola çıktıysa, aynı şekilde Grotius da hukuğu, Tanrı irâdesi karşısında bağımsız ve nesnel bir kurum olarak öne sürmüştür.
Buna göre, doğal hukuk yanlısı bir düşünür olarak Grotius, hukuku insan doğasının bir ürünü olarak görmüştür. Laik doğal hukuk anlayışının kurucusu olan filozof, Ortaçağın teolojik renkli doğal hukuk konsepsiyonundan olduğu kadar, İlkçağın doğal hukuk görüşünden de ayrılmış ve doğal hukuku, insan doğasından çıksa bile, aynı zamanda belli bir uygarlık düzeyine erişen uluslar tarafından kabul edilmiş kurallar olarak ele almıştır.
Başka bir deyişle, Grotius'un felsefeye olan en büyük katkısı, yurttaşlar ve yöneticiler için olduğu kadar, Tanrı için de bağlayıcılığı olan, akıl yoluyla belirlenip ortaya konabilir kurallar öbeği olarak doğal hukuğun savunuculuğunu yapmaktan meydana gelir. Bundan dolayı, onun hukuku dinden bağımsız kılıp, insan doğasına ilişkin doğru ve sağlam bir kavrayışla belirlenen bir temele oturtma çabası vermiş olduğu söylenebilir.
Ona göre, doğal hukuk, doğru aklın, bir eylemin, insanın rasyonel özüne, akıllı doğasına uygun olup olmamasına göre, ahlâkî bakımdan aşağı ya da zorunlu bir eylem olduğuna işaret eden buyruklarından meydana gelir. Eylem, Tanrı tarafından salt bu nedenden dolayı, yani insanın akıllı özüne uygun düşüp düşmemesine bağlı olarak emredilir ya da yasaklanır. Bu türden bir eylem, bizzat Tanrı onu buyurduğu için, ahlâkî bakımdan gerçekleştirmekle yükümlü olduğumuz bir eylem değildir; tam tersine, o ahlâkî bakımdan gerçekleştirmekle yükümlü olduğumuz bir eylem olduğumuz için Tanrı tarafından emredilmiştir. Yani Grotius'a göre, iki artı ikinin dört etmemesini, özü itibariyle kötü olan bir davranışın kötü olmamasını, Tanrı bile sağlayamaz.
Yazar : Yazılıyor...Eylem YOLSAL MURTEZA (Kırklareli Üniversite