Helvétius, Claude Adrien

Aydınlanmanın önemli düşünürlerinden biri olup, Ansiklopedinin hazırlanmasına katkı yapmış olan Fransız filozofu.

Helvétius, insan zihninin tüm entellektüel güçlerini, Condillac'ınkine benzer bir indirgeyici analizle, duyum ya da duyu-algısına indirgeme teşebbüsüyle ün kazanmıştır. Başka bir deyişle, insanın duyu düzeyini aşan yetilere sahip olduğu görüşünü yanlış bir teori olarak niteleyen Helvétius'a göre, örneğin yargıyı ele alalım. Yargılamak, bireysel ideler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları algılamaktan başka hiçbir şey değildir. Aynı indirgeyici analizi ahlâk alanına da uygulayan filozofa göre, insan davranışının evrensel temelini ben-sevgisi meydana getirmekte olup, ben sevgisi haz elde etme amacına yönelmiştir. Tüm değerlerin, hatta güç arzusunun bile ikindi olduğunu öne süren Helvétius'a göre, bu değerler temel istek olan haz sevgisi veya arzusunun dönüşümleri olmak durumundadır.

Yararcı ahlâk anlayışının ilk büyük öncüsü olan Helvétius, eğitim görüşleriyle çok etkili olmuştur. O eğitime büyük bir önem vermiş ve bizi, her ne isek o yapanın eğitim olduğunu söylemiştir. Bununla birlikte, iyi bir eğitimin önünde ciddî engeller vardır. Bu engellerin başında ise, din ve bâtıl inançlar gelmektedir. Gerçekten varolanın yalnızca maddî nesneler olduğunu, bilginin dış dünyadaki maddî nesnelerin duyularımızın üzerindeki etkisinin bir sonucu olarak duyumlardan meydana geldiğini savunan Helvétius, Tanrı’nın varoluşu konusunda ateizmi benimsemiştir.

Yazar : YAZARINI BEKLEYEN MADDE....