Lamettrie, Julian Offray de

Fransız maddeciliğinin kurucusu olarak ün kazanmış olan hekim-filozof. Temel eserleri: Histoire Naturelle de l'âme [Ruhun Doğal Tarihi] ve l'Homme-Machine [Makine İnsan].

1709-1751 yılları arasında yaşamış olan Lamettrie, materyalist felsefesinde, maddeden bağımsız bir ruhu düşünmenin saçma bir şey olduğunu öne sürerek, gerçekten varolanın yalnızca madde olduğunu göstermeye çalışmıştır. Yetkinleşmiş bir hayvan olan insanın, ne gökten düştüğünü, ne de tam olarak toprağın bağrından çıktığını öne süren Lamettrie'ye göre, insan olağanüstü bir yaratanın eseri, bir fikrin gerçekleşmesi değildir İnsan varlığını, en ilkel organizmalardan derece derece gelişen daha yüksek organizmalar çıkaran doğal bir evrime borçludur. Ona göre, başka hayvan türleri gibi, insan türü de birdenbire varlığa gelmemiş, fakat bugün gördüğümüz durumuna, hayvanlıktan yavaş yavaş çıkarak, derece derece çıkarak ulaşmıştır.

Lamettrie bu maddeci varlık görüşünü, empirist bir bilgi anlayışıyla tamamlamıştır. Ona göre, bilgilerimizin kaynağında duyumlar vardır. Duyular, bize cansız, hareketsiz bir maddeyi değil de, canlı, hareket hâlinde bulunan, belirli formları olan bir maddeyi tanıtır Organik yaşam da, mekanik bir yapıdadır ve duyumlayan, düşünen, isteyen ruh, maddenin bir parçasıdır. Lamettrie'ye göre, ruh, bedenin başkaca görevleri arasında bir görevdir ve bu görevin organı da beyindir. O, insanın düşünebilmesinin insana hayvanlar karşısında bir üstünlük sağladığına inanır. Ama insan ruhunun bu yüksek gelişmesi, insanda beynin kıvrımlarının çok ince olmasından dolayıdır. Başka bir deyişle, ruh, ancak bedenin düşünen kısmı olarak ele alınabilir; ruh sözcüğünün, bunun dışında bir anlamı yoktur. Beynimiz, bilgi edinmemizi ve düşünmemizi sağlar. Beden dağılıp ortadan kalkınca, onun bir parçası olan ruhta yok olup gider.

Yazar : YAZARINI BEKLEYEN MADDE....