Lange, Friedrich Albert

1828-1875 yıllan arasında yaşamış ve esas 1866 yılında yayınlamış olduğu Geschichte des Materialismus [Materyalizmin Tarihi] adlı eseriyle ün kazanmış olan Yeni-Kantçı Alman filozofu.

Maddeci felsefeyi Yeni-Kantçı bir bakış açısından eleştirel bir analize tâbi tutan Lange, maddeciliğin doğa bilimlerinde metodolojik bir ilke olarak benimsenmesi durumunda kesinlikle tasdik edilmesi gerektiğini öne sürmüştür, örneğin, fizikçi araştırmalarında, dünyada yalnızca maddî şeyler varmış gibi düşünmelidir. Ona göre, Kant in kendisi de böyle düşünmüştür. Dolayısıyla, fizikçi tinsel gerçeklikle hiçbir şekilde ilgilenmemelidir.
Doğa bilimlerinde metodolojik bir ilke olarak görüldüğü zaman tasdik edilmek durumunda olan maddecilik, genel bir dünya görüşü ya da felsefeye veya bir metafiziğe dönüştürüldüğü zaman, Lange'e göre, kesinlikle reddedilmelidir. Bu çerçeve içinde konuşulduğunda, empirik psikoloji kapsamı içinde psişik süreçleri fizyolojik yoldan açıklamak mümkün ve doğrudur. Fakat bilincin yalnızca maddeci bir yoruma elverişli olduğunu düşünmek ise, aynı ölçüde yanlış ve safdillik olur. Çünkü biz cisimler, sinirler ve fizyolojik süreçler ilgili herşeyi yalnızca bilinç mârifetiyle biliyoruz.

Lange'e göre, maddeciler, madde, atom, güç ya da enerjiyi kendinde şeyler veya gerçekliğin nihaî bileşenleri olarak gördükleri zaman yanlışa düşmektedirler. Zira bunlar, zihnin dünyayı anlama çaba veya girişiminin bir parçası olarak oluşturduğu yararlı kavramlardan başka hiçbir şey değildirler.

Yazar : YAZARINI BEKLEYEN MADDE....