Troelteche, Ernst

1864-1923 yılları arasında yaşamış olan Alman ilahiyatçı, tarihçi ve düşünür.

Temel eserleri: Felsefe, sosyoloji ve tarihe önemli bir katkı yapan Der Historismus und Seine Problem [Tarihsicilik ve Meseleleri], Die Bedeutung des Protestantismus für die Entstehung der modernen Welt [Modem Dünyanın Oluşumunda Protestanlığın Rolü]’dür.

Troeltsche ondokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde veya 20. yüzyılın başlarında yaşayan birçok düşünür gibi, kitle toplumunun gelişi, bilim ve teknolojinin yükselişi, maddecilik, doğalcılık, kuşkuculuk ve panteizm gibi oluşum, akım ve eğilimlerin yükselişi karşısında dehşete kapılmış olan biridir. Sadece, din bilincinin tarihi ve gelişimini temele alan bir din felsefesinin teolojiye bilimler arasında bir yer açabileceğini düşünen filozof, tarihselcilikle doğalcılığın, modern dünyanın, kadim düşüncenin ahlâk görüşüyle metafiziğinin yerini almış olan, iki büyük yaratısı olduğu inancındadır. Bu iki görüş ya da yaklaşım, insanı, sırasıyla maddî alanda genel ve yasalı olanı belirlemeye, ve kendine ilişkin olanı, yani tarihsel-tinsel olanı araştırmaya yöneltmiştir.

Bunlardan ikincisi, eşdeyişle tarıhselcilik söz konusu olduğunda, Troeltsch, tarihselciliğin, biri tarihsiciliğe, diğeri ise hakikî tarihselciliğe tekabül eden iki türü bulunduğunu söyler. O yalnızca doğalcılığın olumsuz yanları ve sonuçları üzerinde değil, fakat tarihsicilik anlamında tarihselciliğin olumsuz içerimleri üzerinde de ayrıntılı olarak durmuştur. Tarihsiciliği, tarihi büyük ölçüde genel yasalar, sistemler ve doğal zorunluluklar altında yanlış bir analoji ile ele alan tarihselcilik diye tanımlayan Troeltsch, bunu sadece Hegel ve Marks'ın tutumlarıyla sınırlamamıştır. Ona göre, tinsel bilimlerden hareketle, tarihte herşeye yayılmış bir anlam bulunduğunu ve bu anlamın bütünüyle kavranabileceğim söylemek de, tarihsicilikten başka hiçbir şey değildir.

Oysa hakikî tarihselcilik, bir ilke ya da yaklaşım olmaktan ziyade, bir duygu olmak durumundadır. Troeltsch'ün gözünde tarihselcilik, kendini tarihin sonsuz zenginliğinde, kültürün sınırsız çeşitliliğinde arayan insanın trajik yaşam duygusudur.

Yazar : YAZARINI BEKLEYEN MADDE....